آزمایش های درمان سنگ کلیه

سنگ های کلسیمی

 از رایج ترین انواع سنگ ها، سنگ های کلسیمی هستند که بر اثر کلسیم و اكساليت‌ بالای خون اتفاق می افتند. مصرف برخی داروهای خاص و افزایش بسیار زیاد ویتامین D، از جمله دلایلی هستند که می‌توانند موجب افزایش غلظت کلسیم شوند. عوامل ژنتیکی و مصرف مواد غذایی دارای اكساليت‌ از قبیل اسفناج، می‌توانند موجب افزایش میزان اكساليت‌ شوند.

سنگ های اسید اوریکی

 یکی از فرآورده های جنبی متابولیسم پروتئین، اوریک‌اسید است که افزایش بیش از حد آن می‌تواند سبب تشکیل سنگ های حالب گردد.

سنگ های استرووایت

این نوع سنگ ها، بر اثر عفونت باکتریایی مجاری ادراری اتفاق می افتد و بیشتر در زنان بروز می یابد.

سنگ های سيستين‌

در موارد بسیار نادر، عوامل ارثی در برخی افراد باعث دفع بیش از حد نوعی آمینو اسید توسط کلیه می شود و در نهایت منجر به تشکیل سنگ می‌شود.

به طور نسبی می‌توان گفت یک نفر از هر 10 نفر در طول زندگی دچار سنگ های حالب می‌شود، که موارد زیر در بروز این مشکل نقش به سزایی دارند:

• جنسیت (مردان نسبت به زنان بیشتر دچار این مشکل می‌شوند)
• سن (سنگ حالب در مردان بین رده سنی 40 الی 60 سال بیشتر اتفاق می افتد)
• سبک زندگی (شامل بی تحرکی، عدم نوشیدن آب کافی و مصرف پروتئین های حیوانی می‌شود)
• سابقه خانوادگی
• عفونت شدید مجاری ادراری

در صورتی که پزشک در ابتلای فرد به وجود  یک سنگ کلیه شک کند، ممکن است برای درمان سنگ کلیه ، انجام فرایند ها و آزمایش هایی تشخیصی را از جمله موارد زیر درخواست دهد:

آزمایش خون

آزمایش های خون ممکن است بیانگر وجود مقادیر بیش از حد کلسیم یا اوریک اسید در خون باشند. نتایج آزمایش خون می تواند به پایش سلامت کلیه ها کمک کرده و همچنین پزشک را به سمت بررسی وجود دیگر بیماری ها هدایت کند.

 آزمایش ادرار

آزمایش جمع آوری ادرار 24 ساعته ممکن است بیانگر دفع بیش از حد مواد معدنی تشکیل دهنده سنگ یا وجود بسیار اندک مواد پیشگیری کننده از سنگ ها باشد. در این آزمایش، پزشک می تواند جمع آوری دو نمونه ادرار 24 ساعته را در دو روز متوالی درخواست دهد.

سونوگرافی

مرحله دوم درمان سنگ کلیه تصویر برداری یا سونوگرافی می باشد. در این قسمت آزمایش های تصویر برداری می توانند سنگ های کلیوی را در مجاری ادراری نشان دهند. انواع تصویر برداری ها متفاوت بوده و از عکس های ساده اشعه ایکس شکمی تا سی تی اسکن ها پر سرعت یا با انرژی دو گانه را در بر می گیرند.

عکس های ساده شکمی ممکن است سنگ های کلیوی کوچک را نشان ندهند اما سی تی اسکن ها حتی سنگ های کوچک را نیز نشان می دهد.

دیگر روش های تصویربرداری شامل سونوگرافی (آزمایشی غیر تهاجمی) و اوروگرافی درون رگی می شوند که در آن یک ماده رنگی به درون یک ورید بازو تزریق شده و همزمان با حرکت رنگ درون کلیه ها و مثانه از آن تصاویر اشعه ایکس (پیلوگرام درون رگی) یا سی تی (سی تی اوروگرام) گرفته می شود.

 آزمایش سنگ های دفع شده

امکان دارد جهت بدست آوردن سنگ هایی که فرد دفع می کند، از او خواسته شود تا بر روی یک صافی ادرار کند. تست آزمایشگاهی مواد تشکیل دهنده سنگ های کلیوی را مشخص می کند. پزشک از این اطلاعات استفاده می کند تا علت تشکیل سنگ های کلیوی را تعیین کرده و برای پیشگیری از سنگ های کلیوی بیشتر برنامه ای تهیه کند.

درمان سنگ کلیه بر اساس نوع سنگ

درمان سنگ کلیه بسته به نوع و علت سنگ متفاوت است.

درمان سنگ کلیه بزرگ

سنگ های کلیوی که با روش های غیر جراحی قابل درمان نیستند ممکن است به درمان های وسیع تری نیاز داشته باشند. قابل درمان نبودن این سنگ ها می تواند به دلیل بزرگی بیش از حد آن ها جهت عبور خود به خودی و یا ایجاد خونریزی، آسیب کلیوی و عفونت های مجاری ادراری باشد. این فرایند ها می توانند شامل موارد زیر شوند:

استفاده از امواج صوتی برای شکستن سنگ ها

در برخی سنگ های کلیوی (بسته به اندازه و محل سنگ) پزشک می تواند استفاده از فرایندی به نام ((سنگ شكنی برون اندامی با امواج شوك یا ESWL)) را به بیمار توصیه کند.

ESWL از امواج صوتی استفاده می کند تا با ایجاد ارتعاشات قوی (امواج شوک) سنگ ها را به قطعاتی کوچک و قابل دفع از طریق ادرار تبدیل کند. این فرایند در حدود 45 تا 60 دقیقه به طول انجامیده و می تواند سبب ایجاد دردی متوسط شود.

به همین دلیل امکان دارد جهت راحتی فرد، او را آرام کرده و یا تحت یک بیهوشی خفیف قرار دهند. ESWL می تواند سبب ایجاد خون در ادرار، کبودی بر روی کمر یا شکم، خونریزی در اطراف کلیه و دیگر اعضای مجاور و همچنین ناراحتی شود که همزمان با عبور قطعات سنگی از مجرای ادرار به وجود می آید.

جراحی برداشت سنگ های بسیار بزرگ در کلیه

یک فرایند به نام ((نفرولیتوتومی از راه پوست)) شامل برداشت جراحی سنگ کلیه با استفاده از دوربین ها و ابزار هایی می شود که از راه یک برش کوچک در کمر به بدن وارد می شوند. در این عمل، فرد تحت بیهوشی عمومی قرار گرفته و جهت ریکاوری (بهبودی) یک تا دو روز را در بیمارستان سپری خواهد کرد.

در صورت موفق نبودن ESWL پزشک می تواند انجام این جراحی را به بیمار پیشنهاد دهد.

استفاده از یک دوربین (اسکوپ) برای برداشتن سنگ ها

پزشک می تواند برای برداشتن سنگ های کوچک تر در میزنای یا کلیه یک لوله باریک، دارای نور و مجهز به دوربین (یورتروسکوپ) را به میزراه، مثانه و در نهایت میزنای وارد کند. هنگامی که جای سنگ مشخص می شود، ابزار های ویژه می توانند سنگ را گرفته و یا آن را به قطعاتی کوچکی بشکنند که از طریق ادرار قابل دفع باشند.

سپس، پزشک می تواند یک لوله کوچک (استنت) را جهت کاهش تورم و تسریع بهبودی در میزنای قرار دهد. ممکن است فرد جهت انجام این فرایند به بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی نیاز داشته باشد.

دکتر رضا ولی پور ، متخصص ارولوژی در سعادت آباد