سندرم نفروتیک چیست؟

سندرم نفروتیک یک بیماری نیست بلکه مجموعه ای از علائم است که در صورت عملکرد نامناسب کلیه می تواند پدیدار شود.عروق خونی کوچک در کلیه ها به عنوان یک فیلتر عمل کرده و آب اضافی و مواد زائد را از خون تصفیه می کنند. آب اضافی و مواد زائد به مثانه رفته و از آنجا بدن را تحت عنوان ادرار بدن را ترک می کنند.

این عروق قسمتی از چیزی هستند که گلومرول نام دارد. گلومرول بخش تصفیه کننده کلیه ها می باشد. هنگامی که این گلومرول ها آسیب می بینند، بیش از حد عادی پروتئین به درون ادرار وارد می شود که در نتیجه آن ابتلا به سندرم نفروتیک رخ می دهد. سندرم نفروتیک می تواند هم بزرگسالان و هم کودکان را تحت تاثیر قرار دهد. البته درمان هایی نیز برای این سندرم وجود دارند.

عوامل ابتلا به سندرم نفروتیک

ممکن است فرد به شرایطی مبتلا باشد که فقط بر روی کلیه های او تاثیر گذار باشد. پزشکان به این مورد، علت اولیه سندرم نفروتیک می گویند. همچنین، ممکن است فرد به مشکلی در جایی دیگر از بدن خود مبتلا باشد و آن مشکل کلیه ها را تحت تاثیر قرار دهد که به آن علت ثانویه سندرم نفروتیک می گویند.

برخی از شرایطی که می توانند به گلومرول آسیب وارد کنند شامل موارد زیر می شوند:

بیماری تغییر کوچک: این بیماری علت اصلی ابتلا به سندرم نفروتیک در کودکان می باشد. پزشکان نمی دانند که این بیماری چگونه کلیه ها را از عملکرد مناسب خود باز می دارد. بافت کلیه در افراد مبتلا به این بیماری در زیر میکروسکوپ نسبتا سالم به نظر می آید.

بیماری گلومرولواسکلروز فوکال سگمنتال یا FSGS: این مورد، یک بیماری است که در آن بافت جای زخم (اسکار) در بخش گلومرول به وجود می آید. این مورد، شایع ترین علت اولیه سندرم نفروتیک در بزرگسالان است.

نفروپاتی غشایی: در این بیماری غشای گلومرول ضخیم می شود. محققان از علت دقیق رخداد این پدیده اطلاعی ندارند. اما این بیماری به سرطان، مالاریا، هپاتیت B و لوپوس ربط داده شده است.

دیابت: دیابت شایع ترین علت ثانویه ابتلا به سندرم نفروتیک در بزرگسالان است. این بیماری می تواند یک آسیب کلیوی به وجود آورد که به نفروپاتی دیابتی شناخته می شود.

لوپوس یا اریتروماتوز لوپوس سیستمی: یک بیماری مزمن مرتبط با سیستم ایمنی بدن است که می تواند به شدت به کلیه ها آسیب وارد کند.

آمیلوئید: این وضعیت هنگامی رخ می دهد که تجمعاتی از مواد که پروتئین های آمیلوئید نام دارند در خون تشکیل می شوند. این وضعیت می تواند به شدت به کلیه ها آسیب وارد کند.

علائم سندرم نفروتیک

چهار علامت اصلی وجود دارند که سندرم نفروتیک را به وجود می آورند. این علائم عبارتند از:

• وجود مقادیر زیاد پروتئین در ادرار: پزشکان به این وضعیت پروتئینوری می گویند.
• بالا بودن سطوح کلسترول و چربی در خون: اصطلاح پزشکی این وضعیت هایپر لیپیدمی می باشد.
• تورم پا ، مچ، قوزک و گاهی اوقات دست ها و صورت: این وضعیت ادم نام دارد.
• سطوح پایین آلومین در خون: پزشکان به این حالت هایپو آلبومینمی می گویند.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا قرار دارند؟

ابتلا به برخی وضعیت ها مانند دیابت، لوپوس و آمیلوئید احتمال ابتلای فرد به سندرم نفروتیک را افزایش می دهد. همچنین، در صورتی که فرد به طور معمول دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مصرف کند در معرض خطر بیشتری قرار می گیرد. برخی بیماری ها می توانند خطر ابتلای فرد به سندرم نفروتیک را افزایش دهند این بیماری ها شامل موارد زیر می شوند:

• هپاتیت B و C
• ایدز
• مالاریا
• عفونت استرپتوکوکی درمان نشده در کودکان

در صورتی که فرد احساس می کند که به علائم سندرم نفروتیک ابتلا دارد باید به پزشک ملاقات کند.

تشخیص سندرم نفروتیک

جهت تعیین میزان پروتئین دفع شده از طریق کلیه های فرد یک آزمایش ادرار از او گرفته خواهد شد. همچنین ممکن است جهت بررسی دیگر عملکرد های کلیوی از فرد یک آزمایش خون گرفته شود.

احتمال دارد پزشک بیماری هایی مانند دیابت را در فرد جست و جو کند که می توانند علت ثانویه سندرم نفروتیک باشند. در برخی افراد نیاز به نمونه برداری از کبد می باشد که در آن، یک نمونه از بافت جهت بررسی در زیر میکروسکوپ برداشته خواهد شد.

عوارض سندرم نفروتیک

در صورتی که سندرم نفروتیک درمان نشود می تواند سبب مشکلات دیگری از جمله موارد زیر شود:

• لخته های خون: از آنجایی که از دست دادن بیش از حد پروتئین از خون می تواند توانایی بدن در جلوگیری از تشکیل لخته ها را مهار کند، این لخته ها می توانند تشکیل شوند.
• سطوح بالای کلسترول و تری گلیسرید
• فشار خون بالا
• نارسایی کلیوی: در این مورد، کلیه ها نمی توانند به تنهایی مواد زائد را از جریان خون حذف کنند.
• عفونت هایی مانند پنومونی و مننژیت: زیرا در چنین وضعیتی بدن پروتئین های مبارزه کننده با عفونت ها به نام ایمونوگلوبولین ها را از دست می دهد.

درمان سندرم نفروتیک

برنامه درمانی پزشک به علت سندرم نفروتیک فرد بستگی دارد. در صورتی که علتی دیگر به وجود آورنده این وضعیت باشد ابتدا آن علت درمان می شود. کاهش کلسترول و فشار خون همانند کاهش ادم می تواند یک هدف کلیدی باشد.

دارو هایی که ممکن است برای بیمار تجویز شوند شامل موارد زیر می شوند:

• دارو های ضد فشار خون به نام مهار کننده های ACE و ARB ها: این دارو ها می توانند فشار خون در گلومرول و مقدار پروتئین در ادرار را کاهش دهند.
• دارو های دیورتیک یا مدر (ادرار آور): این دارو ها جهت کاهش تورم استفاده می شوند.
• دارو های کاهنده کلسترول
• دارو های رقیق کننده خون یا ضد انعقاد ها: این دارو ها احتمال تشکیل لخته های خون را کاهش می دهند.
• دارو هایی مانند کورتیکو استروئید ها که سبب تضعیف سیستم ایمنی می شوند.

فرد باید جهت کاهش تورم مصرف نمک خود را کاهش دهد. همچنین پزشک می تواند، داشتن یک رژیم غذایی با مقادیر کم چربی و کلسترول را به فرد پیشنهاد دهد.

در صورتی که سندرم نفروتیک فرد با این درمان ها بهبود نیابد، ممکن است او نیازمند دیالیز باشد. دیالیز روشی درمانی است که به دلیل عملکرد نامناسب کلیه ها یک دستگاه خون فرد را تصفیه می کند.